แหล่งท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อของจังหวัดตาก น้ำตกโขะทะและน้ำตกทีลอซู

เดินป่าสู่หมู่บ้านโขะทะ นอกจากความยิ่งใหญ่สวยงามของน้ำตกทีลอซู ที่สร้างชื่อเสียงให้กับอำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก เป็นที่รู้จักกันไปทั่วโลกแล้ว ในอำเภอที่อยู่เกือบกึ่งกลางทุ่งใหญ่นเรศวรแห่งนี้ ยังมีน้ำตกใหญ่อีกแห่งหนึ่ง นั่นคือ น้ำตกโขะทะ ที่ซ่อนตัวอยู่กลางผืนป่าทึบ โดยมีชาวกะเหรี่ยงในหมู่บ้านโขะทะเป็นผู้ปกปักดูแล

น้ำตกโขะทะเกิดจากลำห้วยกล้อทอเช่นเดียวกับน้ำตกทีลอซู แต่ว่าน้ำตกโขะทะตั้งอยู่ตอนล่างของน้ำตกทีลอซูช่วงก่อนไหลลงสู่ลำน้ำแม่กลอง ลักษณะของสายน้ำตกโขะทะจะไหลลดหลั่นลงมาตามเชิงชั้นหินปูน ก่อเกิดเป็นน้ำตกชั้นน้อยใหญ่มากกว่า 10 ปี จึงถือได้ว่าเป็นน้ำตกที่ยิ่งใหญ่อีกแห่งหนึ่งในเขตอำเภออุ้มผาง แม้จะยังไม่มีนักท่องเที่ยวเดินทางเข้าไปเที่ยวชมมากนัก แต่น้ำตกแห่งนี้เริ่มเป็นที่รู้จักกันมากขึ้นแล้ว โดยทั่วไปนิยมเดินทางเข้าไปเที่ยวชมในช่วงฤดูฝน เนื่องจากเป็นช่วงที่มีปริมาณน้ำมาก และเป็นช่วงที่ผืนป่าจะมีความสวยงามเขียวขจี อีกทั้งอากาศไม่ร้อนจนเกินไป

การเดินทางสู่น้ำตกโขะทะจะต้องมีการเตรียมตัวล่วงหน้า และควรติดต่อบริษัททัวร์ในพื้นที่อำเภออุ้มผางจะได้รับความสะดวกกว่า จากที่พักในตัวอำเภอ ผู้นำทางจะพาคุณนั่งรถกระบะไปทางดอยหัวหมด ด้วยระยะทาง 25 กิโลเมตร ก็จะถึงสบแม่ละมุ้ง คือบริเวณที่ลำห้วยแม่ละมุ้งไหลมารวมกับลำน้ำแม่กลอง ซึ่งถือเป็นเส้นเลือดใหญ่ของอำเภออุ้มผาง จากจุดนี้คุณและผู้นำทางจะต้องเดินเท้าผ่านป่าทึบขึ้นลงไปตามไหล่เขาเป็นระยะทาง 8 กิโลเมตร จนถึงหมู่บ้านโขะทะและค้างคืนที่หมู่บ้าน จากนั้นจึงเดินต่อไปยังน้ำตกโขะทะซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของหมู่บ้านอีก 2 กิโลเมตร

ขากลับผู้นำทางจะเดินข้ามเขาที่ชื่อว่า เพอวาตู เป็นภูเขาสูงกั้นระหว่างหมู่บ้านโขะทะและหมู่บ้านทิโพจิ ด้วยระยะทาง 8 กิโลเมตร การเดินทางกลับจะต้องใช้วิธีการเดินเท้า หรือนั่งเกวียนของชาวกะเหรี่ยงออกมาสู่ถนนใหญ่ จากนั้นจึงจะมีรถยนต์เข้าสู่ตัวอำเภออุ้มผาง

เที่ยวน้ำตกทีลอซู

น้ำตกทีลอซู ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง ห่างจากที่ทำการเขตฯ 1.5 กิโลเมตร มีลักษณะเป็นน้ำตกเขาหินปูนขนาดใหญ่ น้ำตกทีลอซูเกิดจากลำห้วยกล้อทอที่ไหลแผ่ปกคลุมพื้นที่หน้าผา กว้างกว่า 500 เมตร ก่อนที่จะทะยานลงสู่หน้าผาสูงชันลดหลั่นเป็นชั้น ๆ ซึ่งมีความสูงกว่า 300 เมตร ทำให้เกิดเสียงดังกึกก้องบ่งบอกถึงความยิ่งใหญ่ จนชาวกะเหรี่ยงให้สมญานามว่า น้ำตกทีลอซู (น้ำตกใหญ่) ภายในบริเวณรายล้อมไปด้วยป่าดงดิบที่อุดมสมบูรณ์ ช่วงฤดูฝนเป็นช่วงที่น้ำตกสวยที่สุด

การเดินทางท่องเที่ยวในช่วงฤดูฝน เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางจะปิดเส้นทางเดินรถยนต์ เนื่องจากสัญจรลำบาก และยังเป็นการพักฟื้นผืนป่าให้สัตว์ออกหากินและขยายพันธุ์โดยไม่ถูกรบกวน หากคุณมีความประสงค์จะเดินทางไปชมน้ำตกทีลอซูในช่วงนี้ ควรติดต่อบริษัทนำเที่ยวในพื้นที่ เนื่องจากการเดินทางเข้าได้ 2 เส้นทาง คือ ล่องเรือยางจากท่าทราย อำเภออุ้มผาง ไปตามลำน้ำแม่กลอง ใช้เวลาเดินทาง 3 ชั่วโมง และเดินเท้าต่อไปยังน้ำตกทีลอซูระยะทางประมาณ 10 กิโลเมตร ใช้เวลาประมาณ 3 ชั่วโมง หรือเดินเท้าตามเส้นทางรถจากหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยหนองหลวงถึงน้ำตกทีลอซู ระยะทางประมาณ 25 กิโลเมตร ใช้เวลา 4-5 ชั่วโมง โดยจะต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางก่อนทุกครั้ง 

การเดินทาง

ก่อนอื่นต้องเตรียมใจพร้อมที่จะเผชิญกับความยากลำบากในการเดินป่า ควรมีรองเท้าที่สวมใส่สบาย ไม่ลื่น ไม่กัดเท้า เสื้อผ้าที่แห้งง่าย น้ำหนักเบา เสื้อกันฝน และกระเป๋ากับน้ำสักใบ เพื่อไว้ใส่อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ การศึกษาข้อมูลล่วงหน้าเกี่ยวกับสภาพพื้นที่ และวัฒนธรรมความเป็นอยู่ของผู้คนในที่ที่จะเดินทางไป จะทำให้การเดินทางปลอดภัยและสนุกสนานมากขึ้น ระหว่างการเดินทางควรเชื่อฟังคำแนะนำ หรือข้อห้ามบางข้อจากผู้นำทาง เพราะผู้นำทางคือผู้ที่มีประสบการณ์มากที่สุดในเส้นทางที่นำพาเราไป บางจุดอาจเป็นอันตรายจึงไม่ควรประมาท และมีความระมัดระวังตัวอยู่เสมอ

การเดินทางเข้าสู่หมู่บ้านโขะทะ ผู้นำทางจำเป็นจะต้องแจ้งให้ชาวกะเหรี่ยงในหมู่บ้านทราบก่อน ทั้งนี้เพื่อการจัดช้างมารับสัมภาระของคณะเดินทาง ในช่วงที่ทุกคนเดินป่า ช้างจะรับสัมภาระแล้วเดินตามทุกคนไปในทิศทางเดียวกัน ช่วงเวลาเดินป่าคุณไม่ควรรีบเร่งจนเกินไปนัก ควรเดินแบบเรื่อย ๆ อย่าหยุดพักบ่อยหรือนานจนเกินไป ธรรมชาติสองข้างทางล้วนมีความน่าสนใจ อย่าลืมว่า เสน่ห์ของการเดินทางคือเรื่องราวที่อยู่รายทาง ไม่ใช่จุดหมายปลายทาง